Πώς να παραστρατήσουμε από μονοπάτια ελευθέριας όταν έχουμε τέτοιους προγόνους φάρους να μας τα φωτίζουν;

Σαν σήμερα, ήταν 10η του Μαϊ του ΄56, η πόρτα του κρατητηρίου άνοιξε και ο δεσμοφύλακας οδηγούσε τους δυο λεβέντες στην αγχόνη. Ήταν ο Μιχαλάκης Καραολής από το Παλαιχώρι και ο Ανδρέας Δημητρίου από το Αϊ Μάμα.

Για την σωτηρία τους έγιναν άπειρες εκκλήσεις από παντού, όμως η απόφαση του Sir John Allan Francis Harding ήταν σκληρή και αδυσώπητη: «Ο Νόμος πρέπει να ακολουθήσει την πορεία του».Με τις εκτελέσεις αυτές ο νέος κυβερνήτης ήθελε να δείξει ότι η Βρετανία ήταν αποφασισμένη να διατηρήσει την κυριαρχία της στην Κύπρο, πατάσσοντας κάθε αντίσταση του Κυπριακού λαού.

Στην Ελλάδα ο κόσμος είχε ξεσηκωθεί και διαδήλωνε στους δρόμους για τον άδικο χαμό των δυο παλικαριών ζητώντας παράλληλα ελευθερία και αυτοδιάθεση για την Κύπρο. Χαρακτηριστικά είναι και τα πρωτοσέλιδα της εποχής που περιγράφουν την απέχθεια που ένοιωθε η Ελληνική κοινή γνώμη για τους αδίστακτους αποικιοκράτες.
«Απεδείχθη πλέον ότι, αι ίδιαι δυνάμεις της βαρβαρότητος, αι οποίαι οργίασαν κατά τον προηγούμενον πόλεμον υπό τας στολάς των Ναζί, οργιάζουν και σήμερον κατά τον ίδιον τρόπον υπό τας στολάς και τα διακριτικά του αγγλικού στέμματος»
(Εφημερίδα «Τα Νέα», των Αθηνών, 10 Μαΐου 1956)


Παρόλα αυτά η απόφαση για εκτέλεση των δυο νέων δεν άφησε αδιάφορο ούτε τον διεθνές χώρο των ανθρώπων του πνεύματος με καλύτερο παράδειγμα τις δηλώσεις του Άλμπερ Καμύ στο Παρίσι που δημοσιεύθηκαν στην εφημερίδα L' Express με τίτλο «L' enfant grec» («Το Ελληνόπουλο»), στις 6 Δεκεμβρίου 1955.
«Εδώ και μερικές βδομάδες η εξεγερμένη Κύπρος έχει ένα πρόσωπο. Αυτό του νεαρού Κύπριου σπουδαστή Μιχαήλ Καραολή, που καταδικάστηκε σε θάνατο με απαγχονισμό από τα βρετανικά δικαστήρια. Πεθαίνουν και στο μακάριο νησί, όπου γεννήθηκε η Αφροδίτη. Για άλλη μια φορά η υπόγεια διεκδίκηση ενός λαού, που έμενε για καιρό βουβή και που φιμώθηκε, όταν προσπάθησε να εκφραστεί, ξέσπασε μέσα στην τρομοκρατία. Για άλλη μια φορά η τυφλή καταστολή προηγήθηκε της επανάστασης... Έτσι έρχεται η ώρα των μαρτύρων...» .

Ούτε καν οι ίδιοι οι Εγγλέζοι δεν έμειναν απαθείς. Η εφημερίδα «Ντέιλι Χέραλντ», εκφραστικό όργανο του Εργατικού Κόμματος, επέκρινε την απόφαση για τους απαγχονισμούς και πρόσθετε: «Πρόκειται περί επαναλήψεως των σφαλμάτων, τα οποία διαπράχθηκαν στην Ιρλανδία. Η Κύπρος έχει εξεγερθεί και η ειρήνη δεν είναι δυνατό να αποκατασταθεί στη νήσο, παρά με την υποστήριξη του κυπριακού λαού. Η σημερινή πολιτική δεν είναι δυνατό να οδηγήσει σε οτιδήποτε άλλο, παρά στη συμφορά»

Παρά την διεθνή κατακραυγή οι δυο νέοι καταδικάστηκαν σε θάνατο για την ενεργό δράση τους στον αντιαποικιακό αγώνα. Για έναν αγώνα στον οποίο πολέμησαν χωρίς να έχουν οποιοδήποτε προσωπικό όφελος, χωρίς να προσδοκούν οποιαδήποτε ανταλλάγματα, με μόνο τους γνώμονα την ελευθερία και την αυτοδιάθεση του τόπου τους και την αποτίναξη του αγγλικού ζυγού που βασάνιζε την πατρίδα τους. Με αξίες μεγάλες και πανανθρώπινες να τους ακλουθούνε, πορευθήκανε μέχρι και την τελευταία στιγμή που η ψυχή αποχωρίστηκε το σώμα τους.

Ήθελαν ελευθερία για τον τόπο τους και την ήθελαν τώρα. Τους ζητήθηκε να ρισκάρουν ότι πιο πολύτιμο είχαν , την ίδια τους την ζωή. Το έκαναν. Τρόποι να αρνηθούν πολλοί.
Αυτοί όμως ξέρουν ότι ο τράχηλος του Έλληνος ζυγό δεν υπομένει και έτσι αγωνίζονται με αυτοθυσία για την ελευθερία.

Τα ελληνόπουλα δεν ξέρουν
μόνο πως πρέπει να ζουν.
Ξέρουν και πώς να πεθαίνουν
Kαι πως την πατρίδα να τιμούν Μ.Κ

Σίγουροι ότι έκαναν το σωστό δεν λύγισαν μπροστά στις κακουχίες των βασανιστηρίων, δεν λύγισαν ούτε την ώρα που αντίκρισαν την αγχόνη. Ο Καραολής περπατώντας προς την αγχόνη έλεγε σε μια έξαρση αυτοσυνειδησίας: «Εμένα δεν πρέπει να με λυπάστε, αφού εγώ δεν βρίσκω λόγο για να με κλαίω, ούτε οι συγγενείς μου πρέπει να με κλαίνε». Ενώ ο Δημητρίου αλληλογραφώντας με την μάνα του λίγο πριν τον απαγχονισμό της έγραφε πως «Το μόνο που λυπάμαι είναι που δε θα προλάβω να δω την Κύπρο μας ελεύθερη» και αυτή σαν μια γνήσια Σπαρτιάτισσα μάνα του απαντούσε «Στο καλό γιε μου, και να έχεις θάρρος ως το τέλος». Πράγματι, και τα δυο λεβεντόπαιδα έδειξαν την ανδρεία τους μέχρι το τέλος.

Σήμερα πενήντα τρία χρόνια μετά η θυσία αυτών των δύο νέων σε ένα τίμιο και ορθό αγώνα έγινε ο φάρος για όλους όσοι αγωνίζονται για την ελευθερία του λαού τους, για όλους τους μικρούς που αντιστέκονται στα κελεύσματα των μεγάλων. Ας ελπίσουμε ότι για χάρη κανενός εκσυγχρονισμού δεν θα προσπαθήσει κανένας συνονόματος τους να χλομιάσει το φως ελευθερίας, δικαιοσύνης και αυτοθυσίας που έλαμπε μέσα στις καρδιές τους.